Basistraining: Inleiding in de polyvagaal theorie en werken met ‘Mijn Wereld’ in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking 2026

Voor wie:

Medewerkers in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking, waaronder: Basis-psychologen, basis-orthopedagogen, GZ-psychologen, orthopedagogen-generalist, vak-therapeuten, coaches, gedragswetenschappers, (weerbaarheids)trainers, coördinerende begeleiders, meewerkend teamleiders, managers, logopedisten, fysiotherapeuten, ergotherapeuten.

Inhoud:

Om in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking aan de slag te gaan met onbegrepen gedrag, heeft de gedragswetenschapper / procesbegeleider / begeleider taal nodig om met het team te mentaliseren over deze cliënt. Op welke manier voelt het team zich veilig genoeg om na te denken over de binnenwereld van de cliënt, wat de cliënt oproept in de binnenwereld van de medewerker en wat de cliënt nodig heeft? In deze training worden handvatten geboden om aan de slag te gaan met het thema veiligheid. Er worden praktische tools en taal geboden om met een team in het dagelijks leven van de cliënt te werken aan meer veiligheid, regulatie een veerkracht.

Een belangrijke taak van ons zenuwstelsel is om ons te beschermen voor onveiligheid. Wanneer we ons onveilig voelen, zal ons zenuwstelsel ons in een staat brengen van vechten, vluchten of ineenstorting. Wanneer we ons juist veilig voelen, zal ons zenuwstelsel ons in een staat brengen waarin we ons kunnen verbinden, kalmte ervaren en kunnen groeien en ontwikkelen. Of we ons veilig of onveilig voelen, merken we aan onze fysieke sensaties, gevoelens, gedachtes en gedrag.  Ons zenuwstelsel reageert onbewust en automatisch op signalen van veiligheid of onveiligheid. Deze signalen ontvangen we vanuit ons lichaam, vanuit de omgeving en vanuit de relatie.

Dat geldt zowel voor de professional, als voor mensen met een verstandelijke beperking. Het zenuwstelsel van de professional reageert misschien op een fijne samenwerking met een collega, een drukke agenda of de harde geluiden van de cliënt. Maar ook de cliënt ontvangt signalen van veiligheid of onveiligheid, bijvoorbeeld via een kalmerende stem, overprikkeling vanwege sensorische integratieproblemen of een vreemde begeleider. Bij mensen met een verstandelijke beperking kan het soms puzzelen zijn. Zij ervaren vaker signalen van onveiligheid, bijv. vanwege de sensorische integratie, moeite met toevertrouwen aan de zorg van de ander, het zoeken naar een juiste balans in activiteiten, ed.  Als er meer kennis is van hoe het zenuwstelsel reageert en de medewerker weet dat (moeilijk verstaanbaar) gedrag uiteindelijk maar een resultaat is van processen in de binnenwereld, kan er ook anders gereageerd worden op de cliënt om deze te helpen meer veiligheid te kunnen voelen.

Deze training is de basistraining van Mijn Wereld, maar toegespitst op de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. In de reguliere basistraining staat het therapeutisch werken centraal, in deze training juist het mediërend werken. Er is daarom veel aandacht voor hoe de professional samen met het team kan nadenken over de cliënt om hem / haar te helpen meer veiligheid te voelen. De professional is een belangrijk element daarin. Wanneer deze zijn / haar eigen zenuwstelsel beter leert kennen, kan deze met behulp van co-regulatie meer veiligheid bieden.

Gedurende de training wordt uitgebreid stil gestaan bij de polyvagaal theorie; de theoretische onderbouwing van ‘Mijn Wereld’. Daarnaast wordt praktijkgericht gewerkt: de belangrijkste technieken worden aan den lijve ervaren, via rollenspel, videobeelden of live werk. Aan het einde van de dag is de deelnemer in staat om in de praktijk aan de slag te gaan op basis van de polyvagaal theorie met het materiaal van ‘Mijn Wereld’.

Programma:

• Een eerste kennismaking met ‘Mijn Wereld’
• De polyvagaal theorie en de polyvagaal theorie in ‘Mijn Wereld’
• ‘Mijn Wereld’ in teams (introductie aan het team, samenwerking en co-regulatie in het team, mentaliseren over de cliënt, aanreiken van oefeningen, oefenen met casus)

Doelen:

• Kennis op doen van de polyvagaal theorie
• Herkennen van de verschillende staten van het autonome zenuwstelsel
• Kennis hebben van de drie ordenende principes van de polyvagaal theorie (hiërarchie, neuroceptie, co-regulatie)
• Kennis op doen van hoe neuroceptie (waarnemen van veilige en onveilige signalen) het gedrag van mensen met een verstandelijke beperking beïnvloedt
• Kunnen lezen van moeilijk verstaanbaar gedrag vanuit de werking van het zenuwstelsel en hier respectvol mee om kunnen gaan
• Leren werken met regulatie via beweging, zintuigen en ademhaling
• Leren aanbieden van oefeningen gericht op het vergroten van het sociale betrokkenheidssysteem
• Beschikken over eenvoudige taal en visueel materiaal om kennis over de werking van het zenuwstelsel over te dragen aan collega’s en samen te mentaliseren over de cliënt.
• Het leren kennen de eigen autonome reacties
• Ontwikkelen van vaardigheden om met ‘Mijn Wereld’ cliënten beter te reguleren, en daarnaast te werken aan veiligheid, regulatie en veerkracht.
• Leren werken met co-regulatie en zelfbewust te zijn van de eigen binnenwereld en hoe die van invloed is op die van de cliënt en van de groep.
• Het vergroten van het eigen ‘groene gebied van kalm en samen’ en dat van de cliënt.

Resultaat:

Na afloop van de training:

• Heeft de deelnemer kennis van de polyvagaal theorie
• Heeft de deelnemer kennis van de hoe de polyvagaal theorie is terug te vinden in ‘Mijn Wereld’
• Heeft de deelnemer kennis van de verschillende autonome staten van het zenuwstelsel en de ordenende principes van de polyvagaal theorie en hoe deze terug komen in ‘Mijn Wereld’
• Beschikt de deelnemer over vaardigheden om het zenuwstelsel via ademhaling, beweging en zintuigen te reguleren en oefeningen aan te bieden gericht op reflectie en bewustwording en sociale betrokkenheid
• Beschikt de deelnemer over vaardigheden om op creatieve wijze met ‘Mijn Wereld’ aan de slag te gaan
• Beschikt de deelnemer over vaardigheden om cliënten beter te reguleren, en daarnaast te werken aan veiligheid, regulatie en veerkracht.
• Beschikt de deelnemer over taal, tools en vertrouwen om met de theorie, het team en het materiaal aan de slag te gaan om te werken aan meer veiligheid, regulatie en veerkracht.

Materiaal

Wanneer je de training volgt, wil je uiteraard ook praktisch aan de slag met ‘Mijn Wereld’. Als je nog niet beschikt over een wereldkaart, oefenkaartjes en handleiding, dan kun je met een trainingskorting van €29,50 een basispakket of een compleet pakket bestellen. Je ontvangt van ons een voucher en je pakket wordt geleverd op de trainingsdag.

Praktisch:

Plaats: Deze training vindt plaats op onze trainingslocatie te Voorschoten en is inclusief lunch.

Tijd: 10.00 – 17.00 uur

Aantal deelnemers: 14 personen

Minimum aantal deelnemers: 10 personen

Kosten: €310,00 incl. lunch. Wij zijn een CRKBO geregistreerde instelling, waardoor de training is vrijgesteld van BTW. U kunt de training bestellen via de webshop. U ontvangt van ons t.z.t. een kortingsvoucher voor het evt. te bestellen materiaal. Als u aanmeldt voor de training, gaat u akkoord met onderstaande annuleringsvoorwaarden.

Literatuur ter voorbereiding:

• Dana, D. (2020). De polyvagaaltheorie in therapie  –  Basisboek: Het ritme van regulatie (2de editie). Uitgeverij Mens!: Pagina: 10-253
• Grijpma, A. (2023). Maak veiligheid voelbaar. Uitgeverij Expertboek.

Trainers:

• Eendaagse training op 7 maart 2026 (docenten Annemiek Grijpma en Martie van der Reijden)
• Eendaagse training op 29 september 2026 (docenten Antonie Boom en Evelien van den Kerkhof)