Disregulatie bij het wankele touwbruggetje
De wereldkaart van Mijn Wereld biedt een visuele samenvatting van de polyvagaal theorie. De drie gebieden op de kaart helpen ons te oriënteren op onze binnenwereld. Voelen we ons veilig, kalm en verbonden in het groene gebied? Of voelen we ons juist onveilig en zijn we naar het oranje gebied (vechten /vluchten) of het ijsblauwe gebied (verminderd bewust aanwezig) gereisd? Binnen de gebieden vind je veilige en onveilige routes en plekken met veel of weinig energie.
Het wankele touwbruggetje is een interessante plek op de kaart. Het bevindt zich hoog bovenop de vulkaan boven de hete lava en deels boven een bijna onbegaanbaar deel in het ijsblauwe gebied. Het verbindt het oranje en ijsblauwe gebied en kan gezien worden als een onveilige route tussen de twee gebieden. Je loopt immers risico om je te branden aan de hete lava of diep in het ijsblauwe gebied te vallen waar het pad onbegaanbaar is en het zicht troebel.
Is het dus dom om deze route te nemen? Dat zou impliceren dat er bewust zou kunnen worden gekozen voor deze route, terwijl de disregulatie die op deze plek wordt ervaren ervoor zorgt dat de hogere hersenfuncties vaak offline zijn. Het bruggetje wordt vooral genomen wanneer onveiligheid leidt tot disregulatie en het gedrag dat daarbij hoort is een poging van het zenuwstelsel om te zoeken naar bescherming en regulatie.
Op de top van hun sympathische ontregeling laten sommige jongeren bijvoorbeeld thrillseeking gedrag zien om de spanning te ontladen. Promiscue gedrag of middelenmisbruik zou tevens kunnen dienen om spanning uit het oranje gebied te ontladen, maar kan ook een poging zijn om te activeren en weer te gaan voelen na een verblijf in het ijsblauwe gebied. Als je op die manier kijkt, kijk je heel anders naar (coping)gedrag.
Omdat we als mens nu eenmaal zo gebakken zijn, leidt ontregeling bij het touwbruggetje ook vaak tot ontregeling bij de omgeving. Dat leidt tot meer onveilige signalen aan degene die toch al zo ontregeld is. Denk aan de paniek in de ogen van je ouders, beschuldigende reacties, straf, isolatie, ed.
Als je weet dat dit gedrag een poging is om te reguleren, snap je dat het uitzenden van veilige signalen veel behulpzamer is. Hoe? Een kalme stem, een normaliserende benoeming (‘het is je op dit moment allemaal even te veel’), uitspreken van vertrouwen, een vriendelijk gezicht, nabijheid, een uitgestoken hand, jouw kalme ademhaling, milde beweging, een koude of een warme drank aanbieden, enz. Zo neem je iemand op een veilige manier weer mee naar het groene gebied van kalm en samen. 💚
