Als de iglo je veilige plek is
Als we te maken krijgen met stress en onveiligheid beschermen we ons automatisch. Bij milde stress zoeken we steun in de verbinding met anderen. Bij gevaar brengt ons zenuwstelsel ons in een staat waarin we ons beschermen door te vechten of te vluchten. En bij aanhoudende stress en levensbedreiging zullen we overleven door ineenstorting waardoor we minder bewust zijn en minder voelen. Wanneer we ons vervolgens weer veilig voelen, zullen we ons weer verbinden met anderen en ons kalm voelen.
Soms blijven, na een langdurig onveilige situatie, beschermingsreacties echter chronisch aanwezig. Ook als de situatie weer veilig is. De routes naar deze gebieden op de wereldkaart van Mijn Wereld (die het autonome zenuwstelsel en zijn beschermingsreacties weerspiegelt) zijn dan zo vaak belopen dat het ingewikkeld is om de routes naar het ‘groene gebied van kalm en samen’ te vinden. Dat kan belemmerend zijn voor de ontwikkeling. Dan is het zinvol het lichaam en brein middels veilige signalen (de oefeningen op de oefenkaartjes) te leren dat het veilig is en dat steun zoeken en verbinden nu een efficiëntere reactie is dan vechten, vluchten of ineenstorten.
Helaas zien wij soms kinderen en gezinnen die langdurig te maken hebben met bijvoorbeeld ernstige ziekte en verlies, chronische depressie van de opvoeder, armoede of andere situaties die met veel machteloosheid gepaard gaan. Als het leven langdurig onveilig voelt is vechten, vluchten of ineenstorting een hele adequate reactie. Maar wanneer je als kind of opvoeder naast deze reacties ook de kans hebt gekregen het groene gebied van kalmte en verbondenheid te leren kennen, kan dat een enorme bescherming geven. Echter wanneer het groene gebied niet zo bekend is, kan dat veel angst oproepen. Wil je dan eigenlijk wel uit de iglo komen? Dat is namelijk de plek die maakt dat we weinig voelen, onze zintuigen verdoofd zijn door de kou, je weinig zicht hebt en op die manier beschermd bent voor nieuwe overspoelende, machteloos makende gebeurtenissen. Je moet dan wel enorm dapper zijn om je iglo uit te willen. Dat gaat namelijk alleen maar met het toevoegen van milde energie uit het oranje gebied middels beweging, het toevoegen van prikkels (activeren van de zintuigen) en verbinding met anderen. Daardoor ga je meer voelen en wordt je je meer bewust. Er zijn veel kleine stapjes nodig om uit het ijsblauwe gebied te komen.
Soms maken we zelfs een voor- en nadelen lijstje van het wonen in de iglo met het kind en/of de opvoeder. Voordelen zijn dat het ijsblauwe gebied je beschermt tegen nieuwe pijn en het nare gevoel van nieuwe onveilige gebeurtenissen. Nadelen zijn er ook zeker: het is eenzaam in de iglo, je voelt weinig, het is moeilijk te voelen dat je leeft of geniet, je voelt je somber of hopeloos, je drijft steeds verder af en voelt je weinig verbonden met anderen. Ook de beschermingsmechanismen vechten en vluchten werken verminderd waardoor anderen gemakkelijk over je grenzen kunnen gaan.
Mocht je toch besluiten uit het ijsblauwe gebied te willen vertrekken, dan zijn er veilige routes op de wereldkaart van Mijn Wereld. Veilige routes lopen via het blotevoetenpad, de kalme rivier of de citroenbomen. Daar vind je oefeningen om langzaam wat energie toe te voegen, middels milde beweging en het toevoegen van zintuiglijke prikkels (bijv. het proeven van een zuur snoepje, het ruiken van de geur van pepermuntolie, het voelen van een stressbal onder je voet). Het liefst loop je de route samen, zodat de ander je kan co-reguleren bij overspoeling, maar ook fijne ervaringen met je kunt delen.
Een veilige route beschermt tegen nieuwe overspoelende ervaringen. Niet zelden zoeken kinderen te intense prikkels op en nemen ze de route via de cactus of het gevaarlijke touwbruggetje waar je jezelf activeert met bijvoorbeeld automutilatie, risicovol gedrag, middelenmisbruik, promiscue gedrag, brutaliteit, ed. Het risico is echter dat je je bezeert, van het bruggetje valt en in de hete lava of juist nog verder in het ijsblauwe gebied terecht komt, waar de weg bijna onbegaanbaar is, het zicht zeer beperkt is en je gemakkelijk de weg kwijt raakt.
Eenmaal via een veilige route aangekomen in het groene gebied, kan elk kort moment van verbinding en regulatie je veel opleveren. Je kunt rustig chillen zonder je eenzaam te voelen, je kunt plezier maken met anderen, je kunt ontdekken welke activiteiten bij je passen en spannende momenten samen delen. Elk kort moment in het groene gebied, maakt het gebied steviger verankerd van binnen en leidt tot meer veerkracht. Vanuit een groot groen stevig gebied, kun je ook momenten van stress, onveiligheid en overspoeling beter aan.
Wil je ook samen met kinderen, jongeren en hun gezinnen hun wereld verkennen en helpen via een veilige route het groene gebied van kalmte en verbinding te vergroten? Kijk op https://mijnwereldintherapie.nl/ voor ons materiaal en trainingen.